  |
| Ή αλλιώς: τί γίνεται όταν ο Τσίπρας πηγαίνει σε πορείες στην Ευρώπη λίγο πριν πάει στο Κόμο. |
Είναι επίσης αλήθεια ότι αυτές οι διασπάσεις δεν συμβαίνουν επειδή βρίσκονται στο "DNA" ή στη "φύση" της αριστεράς όπως επιμένουν να λένε κάποιοι, αλλά γίνονται βάση διαφωνιών που προκύπτουν από τις εμπειρίες του εργατικού κινήματος ή τις τακτικές που θα πρέπει να ακολουθήσει αυτό στο άμεσο μέλλον, όπως προκύπτει από την εποχή της 1ης Διεθνούς και της διάλυσής της και πιθανότατα θα προκύπτει μέχρι την επίτευξη της αταξικής κοινωνίας.
Χοντρικά, θα μπορούσαμε να πούμε ότι αποτέλεσμα της κάθε διάσπασης κάθε κόμματος είναι ένα "δεξιό" ή ένα "αριστερό" (ή και αριστερίστικο, αν θέλετε) κομμάτι. Και πριν κατηγορηθώ για τη χρήση αριστερόμετρου, ας γίνει εξαρχής ξεκάθαρο ότι ως αριστερό εδώ ορίζεται εκείνο που, εκ των γεγονότων, βοήθησε την πρόοδο και τους αγώνες του εργατικού κινήματος και δεξιό εκείνο το οποίο δεν το έκανε. Και μιας και αναφερόμαστε σε ιστορικά γεγονότα, κάτι τέτοιο είναι πολύ εύκολο να διαπιστωθεί.
Χαρακτηριστικό παράδειγμα είναι η συζήτηση και οι εξελίξεις που προέκυψαν το 1914, εν' όψει της κήρυξης του Α' Παγκοσμίου Πολέμου, που τα τότε ενιαία σοσιαλδημοκρατικά κόμματα διαφόρων χωρών έσπευσαν να εγκρίνουν τις στρατιωτικές δαπάνες στα κοινοβούλιά τους (δεξιά κομμάτια). Τότε μειοψηφικές ομάδες εντός των κομμάτων αυτών (αριστερά κομμάτια), είχαν διαφωνήσει. Εκείνη η διαμάχη ήταν ένα σημαντικό κομμάτι των γεγονότων που οδήγησαντελικά στο τέλος της 2ης Διεθνούς αλλά και στη διάσπαση της Σοσιαλδημοκρατίας διεθνώς (και τη γένεση των κομμουνιστικών κομμάτων από τα σπλάχνα της).
Ένα ενδιαφέρον ερώτημα που προκύπτει, παρατηρώντας τα προαναφερθέντα γεγονότα είναι το εξής: γιατί τα "δεξιά κομμάτια" που προέκυψαν είτε ως φράξιες, είτε από διασπάσεις στα σοσιαλδημοκρατικά κόμματα, σχεδόν πάντοτε (πλην ελαχίστων εξαιρέσεων όπως το παράδειγμα Μενσεβίκων - Μπολσεβίκων στο Ρώσικο Σοσιαλδημοκρατικό Κόμμα) ήταν πιο μαζικά από τα λεγόμενα "αριστερά"; Γιατί απευθυνόντουσαν σε πιο μαζικά ακροατήρια;
Εξαιρετικό ενδιαφέρον μάλιστα προκαλεί το γερμανικό παράδειγμα, που το SPD (το Σοσιαλδημοκρατικό Κόμμα) παρόλη τη στάση που ακολούθησε και στο Α' Παγκόσμιο Πόλεμο, αλλά και αργότερα με το σχηματισμό "αντιλαϊκής" κυβέρνησης, με τη χρήση Freikorps που εκτελούσαν αγωνιστές κλπ., ακόμη και λίγο πριν την άνοδο του Χίτλερ στην εξουσία, διατηρούσε πολλά περισσότερα μέλη από το KPD (το Κομμουνιστικό Κόμμα Γερμανίας).
Μια "εύκολη" και "εκτός ιστορικών συνθηκών" απάντηση που συνηθίζεται σε ένα αντίστοιχο (τηρουμένων των ιστορικών αναλογιών)ερώτημα στην Ελλάδα, δηλαδή στην απήχηση του ΠΑΣΟΚ αλλά και την ψαλίδα της "απήχησης" του ΠΑΣΟΚ από το ΚΚΕ το '81, συνήθως από μέλη του ΚΚΕ ή άλλων αριστερών οργανώσεων, είναι η εξής: "ο κόσμος ήταν εύπιστος, ηλίθιος ή ακόμη και ήθελε να βολευτεί, γι' αυτό στήριζε ΠΑΣΟΚ".
Η αλήθεια βέβαια, και στην περίπτωση της Γερμανίας του '30, αλλά και σε αυτή της Ελλάδας του '81 (επιτρεπομένης της παρομοίωσης παρά τις τεράστιες ιστορικές διαφορές των δύο περιόδων) είναι πολύ πιο σύνθετη, και, αρκετά αφαιρετικά, μπορεί να περιγραφεί σε δύο σκέλη:
Το πρώτο σκέλος, έχει να κάνει με την κατανόηση της φύσης του SPD (ή και του ΠΑΣΟΚ): με την αναγνώριση ότι το SPD δεν ήταν ένα απλώς ένα "δεξιό συμβιβασμένο κόμμα" αλλά ένα κόμμα που παρόλες τις κινήσεις της ηγεσίας του, αριθμούσε πολλούς μαχητικούς συνδικαλιστές, διατηρούσε ένοπλες πολιτοφυλακές και είχε οργανώσει στις γραμμές του την πλειοψηφία της εργατικής τάξης της Γερμανίας. Το ΠΑΣΟΚ αντίστοιχα ήταν ένα κόμμα που πέρα από τις σοσιαλιστικές του διακυρήξεις και τη διάθεση της ηγεσίας του, είχε τεράστια επιρροή στο εργατικό κίνημα, είχε παίξει καθοριστικό ρόλο στους εργατικούς αγώνες από την Μεταπολίτευση και μετά, οργάνωνε απεργίες διαρκείας, απεργιακές επιτροπές κ.α. Τα δύο αυτά κόμματα δηλαδή, είχαν στις εποχές τους άρρηκτες σχέσεις με τους "από κάτω". Είχαν, πέραν της ηγεσίας τους,εντάξει στις γραμμές τους ριζοσπάστες και επαναστάστες οι οποίοι μιλούσαν τη γλώσσα που ξεσήκωνε την εργατική τάξη, τη γλώσσα που έδινε ελπίδα για την ανατροπή και για ένα καλύτερο μέλλον στην εποχή τους.
Το δεύτερο σκέλος της απάντησης, έχει να κάνει με την αδυναμία των πιο "αριστερών" κομματιών (ή κομμάτων) να προσελκύσουν την εργατική τάξη και τους από κάτω γενικότερα. Έχει να κάνει,για παράδειγμα, με την εξολοκλήρου απόρριψη των συνεργασιών με το SPD από μεριάς του KPD (που ήταν ζωτικής σημασίας για την πάλη ενάντια στο φασισμό πχ), με τη χρήση του όρου "σοσιαλφασίστας" για τα μέλη του SPD, από τα μέλη του KPD, τη δεκαετία του '30 στη Γερμανία. Και πώς η εργατική τάξη να σε εμπιστευτεί, τη στιγμή που ένα μεγάλο μέρος της, είναι οργανωμένο σε ένα κόμμα το οποίο λοιδωρείς και απορρίπτεις εξολοκλήρου;
Σκεπτόμενος αυτά, το μυαλό μου δεν μπορεί παρά να πάει σε ένα πιο πρόσφατο παράδειγμα: την τελευταία μέρα του 3ου Φεστιβάλ της Νεολαίας ΣΥΡΙΖΑ, που πραγματοποιήθηκε πριν μια βδομάδα στην Αθήνα, μίλησε ο πρόεδρος του ΣΥΡΙΖΑ, Αλέξης Τσίπρας. Κατά τη διάρκεια της ομιλίας του, δεν αναφέρθηκε ούτε μια φορά η λέξη "αριστερά", πόσο μάλλον η λέξη "σοσιαλισμός". Εκεί που δόθηκε έμφαση μάλιστα, ήταν στη φράση "κυβέρνηση κοινωνικής σωτηρίας".
Μια μέρα πριν, στον ίδιο χώρο, στο ίδιο Φεστιβάλ, είχε πραγματοποιηθεί εκδήλωση με τίτλο "Οικοδομήστε τον τώρα! Το πείραμα του ΣΥΡΙΖΑ και ο σοσιαλισμός του 21ου αιώνα". Κατά τη διάρκεια της συζήτησης, κάποια στελέχη του ΣΥΡΙΖΑ (αλλά και εκτός ΣΥΡΙΖΑ) έδιναν θεωρητικές προσεγγίσεις για τον κομμουνισμό ή αναφερόντουσαν στα συγκεκριμένα βήματα και στις
συγκεκριμένες προκλήσεις που θα αντιμετωπίσει ο ΣΥΡΙΖΑ στην μάχη του για το σοσιαλισμό.
Ο παραλληλισμός του πρόσφατου παραδείγματος με τα προαναφερθέντα ιστορικά παραδείγματα, νομίζω, είναι προφανής. Μάλιστα, είναι το αίτιο που πυροδοτεί τις "κατηγορίες" περί "αριστερών δεκανικίων" εντός του "πλήρως συμβιβασμένου ΣΥΡΙΖΑ".
Όμως, προφανής είναι και ένας άλλος παραλληλισμός: προχθές, η πρών Γενική Γραμματέας και νυν Πρόεδρος της Κοινοβουλευτικής Ομάδας του ΚΚΕ, Αλέκα Παπαρήγα, κατά τη διάρκεια της ομιλίας της στην Ολομέλεια της Βουλής, επέλεξε να αναφερθεί (και να επιτεθεί) αποκλειστικά στο ΣΥΡΙΖΑ. Κατά τη διάρκεια της ομιλίας της, ενώ είχε δίκιο σε αρκετά σημεία της κριτικής της, δεν αναφέρθηκε ούτε στιγμή στη συγκυβέρνηση, στην κατάσταση που ζούμε, στην προοπτική που δίνει το ΚΚΕ στους "από κάτω" σήμερα. Χαρακτηριστικό είναι ότι χειροκροτήθηκε και μέχρι από τον πρώην αρχηγό της ΕΠΕΝ, τον ντυμένο με μανικετόκουμπα με το πουλί της χούντας, Μάκη Βορίδη.
Είναι σαφές ότι η αριστερά πρέπει να λαμβάνει υπόψη της και να εξάγει συμπεράσματα από τις ιστορικές εμπειρίες. Σήμερα είναι γνωστή η πορεία του SPD και του ΠΑΣΟΚ. Είναι γνωστός ο κίνδυνος που ενισχύεται από την "διγλωσσία", τη διαφορά στάσης των στελεχών εντός κομμάτων ή συσπειρώσεων. Είναι γνωστή όμως και η θλιβερή πορεία του εργατικού κινήματος στην Γερμανία τη δεκαετία του '30 ( μετά την άνοδο του Χίτλερ) αλλά και στην Ελλάδα από τα τέλη της δεκαετίας '90 μέχρι και πριν την κρίση (πλην ελαχίστων, φωτεινών εξαιρέσεων).
Και είναι σαφές ότι ο δρόμος για την αριστερά δεν θα πρέπει να είναι αυτός που ακολούθησε το KPD τότε, ή που ακολουθεί το ΚΚΕ (καθώς και η ΑΝΤΑΡΣΥΑ και το μεγαλύτερο κομμάτι της αριστεράς) σήμερα. Αλλά εκείνος ο δρόμος που δεν απορρίπτει εξολοκλήρου τη "διγλωσσία", παρά δέχεται τα θετικά της σημεία και προσπαθεί να οδηγήσει στην επικράτηση μιας "μονογλωσσίας" ή τουλάχιστον προσπαθεί να αποδείξει (και όχι απλώς να λασπολογεί) τα αδιέξοδα της "διγλωσσίας" στους "από κάτω" . Εκείνος που δεν απορρίπτει εξ'αρχής ένα μεγάλο κομμάτι των "από κάτω", το οποίο πρόσκειται στο ΣΥΡΙΖΑ, ως "οπορτουνιστές", "συμβιβασμένους" ή " άτομα με καθυστερημένη ταξική συνείδηση". Εκείνος οποίος θα συνεχίζει να δίνει άμεση ελπίδα στους "από κάτω" (και δεν θα διακηρύττει έναν ξερό "σοσιαλισμό" ή "αντικαπιταλισμό" άνευ χρονικού ορίζοντα), και θα μπορέσει, μέσω της δράσης του, να δείξει στον κόσμο ότι δεν είναι ανάγκη να "ακολουθεί" προγράμματα με τα οποία δεν καλύπτεται απόλυτα, απλώς επειδή δεν υπάρχει κάτι καλύτερο. Και αυτό είναι κάτι που είναι απαραίτητο να αποδεικνύεται καθημερινά, όχι με διακηρύξεις, αλλά έμπρακτα, με κοινές δράσεις, συνεργασίες, και παρεμβάσεις, εκεί που "ζουν και αναπνέουν" οι "από κάτω".
No comments:
Post a Comment