Tuesday, April 15, 2014

Καπιταλισμός Ζόμπι



Κάθε νέο κοινωνικό σύστημα, έλεγε ο Μαρξ σε ελεύθερη μετάφραση, ενώ στην αρχή αποτελεί πρόοδο και μια μορφή βελτίωσης της καταπιεζόμενης τάξης στο τέλος καταλήγει να αποτελεί τα ίδια της τα δεσμά. Τότε είναι που σαπίζει και πρέπει να ανατραπεί, δημιουργώντας ταυτόχρονα τις κοινωνικές συνθήκες για να συμβεί αυτό.

Όπως και κάθε κοινωνικό σύστημα, έτσι και ο καπιταλισμός, προκειμένου να επιβιώσει από τις κρίσεις του, φτάνει στο σημείο να κανιβαλίζει: τρέφεται από τις ίδιες του τις σάρκες, με αποτέλεσμα να απογυμνώνεται και να αποκαλύπτει το αποκρουστικό εσωτερικό του.

Έτσι η υπέροχη δυνατότητα να επιλέγεις ελεύθερα να πουλήσεις την εργατική σου δύναμη ή να πεθάνεις στους πέντε δρόμους, ή οι ίσες δυνατότητες επιτυχίας για οποιοδήποτε άτομο της κοινωνίας, που κάποτε αποτέλεσαν ριζοσπαστικές αλλαγές, τώρα καταρρέουν.

Τα ιδεολογήματα - στηρίγματα του καπιταλισμού, όλο το  (προωθούμενο με κάθε τρόπο) σύστημα αξιών του το οποίο παρουσιάζει ως υπέρτατη αξία (και κριτήριο "αξιολόγησης" κάθε ατόμου στην κοινωνία) την ποσότητα και την ποιότητα της συμμετοχής του καθενός στην παραγωγική διαδικασία , ακόμη και απαράβατα "αξιώματα" όπως η ιερότητα και η σημασία της ατομικής ιδιοκτησίας, φαίνεται να αμφισβητούνται, αποτέλεσμα και απόδειξη του ότι ο καπιταλισμός είναι σε κρίση.

Σε πείσμα όλων εκείνων όσων θεωρούν τον Μαρξ ξεπερασμένο επειδή έγραφε πριν ενάμιση αιώνα, εκείνος έρχεται να επιβεβαιωθεί (επανειλλημένα μάλιτα) τόσα χρόνια μετά. Στον κόσμο της καπιταλιστικής κρίσης. Στην Ευρώπη των μνημονίων και της λιτότητας, και ειδικότερα στην Ελλάδα, με ποιο τρανή πρόσφατη απόδειξη της επιβεβαίωσής τους, το περιεχόμενο του ψηφισμένου πολυνομοσχεδίου.

Και για να εξηγούμαι: Πώς μπορεί κανείς να μιλήσει  για την αξία της εργασίας τη στιγμή που όταν επιπρόσθετα στο τεράστιο ποσοστό ανεργίας, θέτονται σε διαθεσιμότητα χιλιάδες εργαζόμενοι πολύ σημαντικών κλάδων ενώ στους ίδιους κλάδους υπάρχει ανάγκη για εργατικό δυναμικό (όπως π.χ. καθηγητές ή εργαζόμενοι στα νοσοκομεία) ; Πώς μπορεί το σύστημα να προωθήσει το "εργάζεσθαι" ως υπέρτατο σκοπό της ζωής, τη στιγμή που οι "ενοικιαζόμενοι" απελευθερώνονται και αυτό που τελικά εξασφαλίζεται είναι η πεντάμηνη χαμηλόμισθη ανασφάλιστη εργασία (δηλ. η "ανακύκλωση" της ανεργίας) μέσω των "προγραμμάτων κατάρτισης";

Πώς μπορεί να δικαιολογήσει κανείς την "ελεύθερη" δυνατότητα πώλησης φαρμάκων  ως "άνοιγμα της αγοράς" την ίδια στιγμή που οι μόνοι που έχουν την οικονομική δυνατότητα να το κάνουν αυτό είναι οι μεγάλες επιχειρήσεις, γεγονός που εκτός των άλλων θα πλήξει τα μικρά φαρμακεία; Πώς συμβαδίζει το "ελεύθερο επιχειρείν" εντός του καπιταλισμού με το παραπάνω και με την εικόνα όλων εκείνων των μικρών επιχειρήσεων που κλείνουν;

Πώς είναι δυνατόν να υποστηρίξει κανείς την "ιερότητα" της ατομικής ιδιοκτησίας, όταν μετά το παράδειγμα της Κύπρου, και της αυτόματης παρακράτησης φόρων μέσω τραπεζικών λογαριασμών (και) στην Ελλάδα, αυτό που, λέει, θα διασφαλίζεται ως σύνταξη είναι μόνον το ποσό των 360 ευρώ;

Πώς μπορεί να υποστηρίξει κανείς την αναγκαιότητα, την ευεργετικότητα των τραπεζών όταν μετά τα τα  εκαντοντάδες δισεκατομμύρια που χαρίστηκαν απλόχερα για την "ανάκαμψή τους" (εν καιρώ κρίσης, και ενώ όλοι υποτίθεται έπρεπε να κάνουμε θυσίες για να πληρωθεί το χρέος) - τώρα δίνονται "στο σφυρί" να πωλούνται πλειοψηφικά κομμάτια μετοχών σε ιδιώτες για ψίχουλα;

Είναι γνωστό ότι σε κάθε στάδιο προσπάθειας "επιβίωσης" του καπιταλισμού, μέσω της εξέλιξής του (όπως πχ το στάδιο του νεοφιλελευθερισμού), η "γλώσσα", οι "αξίες" που εξυμνούνται προσαρμόζονται ανάλογα: έτσι τα τελευταία χρόνια στην Ελλάδα, βομβαρδιζόμαστε με φράσεις όπως οι αναγκαίες θυσίες που πρέπει όλοι να κάνουμε προκειμένου να ξεπεράσουμε την κοινή εθνική μας κρίση, η ανάπτυξη που έρχεται, το πρωτογενές πλεόνασμα, και τελευταία η έξοδος στις αγορές.

Κάθε "εμπλουτισμός της γλώσσας" και καινούρια φιλοσοφία που δημιουργείται καταρρέει πολύ πιο γρήγορα από την προηγούμενη. Έτσι κανείς αναρωτιέται πώς γίνεται να κάνουμε όλοι θυσίες ενώ οι μεγάλες επιχειρήσεις απολαμβάνουν ελαφρύνσεις όπως οι φοροαπαλλαγές των εφοπλιστών, η μείωση στις ασφαλιστικές εισφορές των επιχειρήσεων, γιατί "βγαίνουμε στις αγορές" (δηλ. αποκτούμε πάλι τη δυνατότητα δανεισμού από ιδιώτες) ενώ έχουμε πρωτογενές πλεόνασμα, πώς γίνεται ακόμη - ακόμη να "τελειώνουν τα μνημόνια", ή να "αποπληρωθεί το χρέος" τη στιγμή που ακόμη δανειζόμαστε (και το χρέος συνεχώς αυξάνεται) ή ακόμη και πως γίνεται να υπάρχει η δυνατότητα ανάπτυξης τη στιγμή που οι "αγοραστές" των υπηρεσιών και των αγαθών συνεχώς φτωχοποιούνται.

Τελικά, όλη η "κυρίαρχη προπαγάνδα" καταλήγει να υμνεί και να αναφέρεται σε  έννοιες όπως αγορές και ανάπτυξη, οι οποίες αφενός δεν έχουν πια νόημα για τον κόσμο, αφετέρου δεν έχουν πραγματική υπόσταση. Και στην προσπάθεια να ξεπεραστεί η κρίση του "ιδεολογικού εποικοδομήματος του καπιταλισμού", στην πραγματικότητα εντείνεται.

Συνοψίζοντας, οι αντιφάσεις του καπιταλισμού αναδεικνύονται και συγκρούονται βίαια. Ο καπιταλισμός ουσιαστικά αναγκάζεται να καταστρέψει τον ίδιο τον εαυτό του προκειμένου να επιβιώσει. Ένα οξύμωρο σχήμα το οποίο αφενός επιβεβαιώνει τον Μαρξ και αφετέρου οδηγεί σε παράδοξες εικόνες όπως ΜΑΤ να πετάνε δακρυγόνα αδιακρίτως στην Ερμού την Κυριακή, για να διώξουν τους υπαλλήλους οι οποίοι απεργούν,καθώς εμποδίζουν τον κόσμο να αγοράσει και να φέρει την -πλήρως εξαρτημένη από το άνοιγμα των μαγαζιών τις Κυριακές- ανάπτυξη.

Είναι πολύ κλισέ και χιλιοειπωμένο να μιλήσει κανείς "για το τέλος" του καπιταλισμού. Το σίγουρο είναι όμως η ολοένα και εντονότερη παρακμή του, η οποία αποκαλύπτεται εντονότατα στην Ελλάδα αλλά καθώς και ο "διεθνής της χαρακτήρας" που φαίνεται όταν σε χώρες όπως η Αμερική μιλάνε για την "ελπίδα της νέας φιλοευρωπαϊκής" πολιτικής δύναμης που ακούει στο όνομα "Ποτάμι".

Τελειώνοντας, μια άλλη πλευρά όλων των παραπάνω είναι ότι αποκαλύπτεται και η "ταξικότητα" του καπιταλισμού. Αυτό οδηγεί στην ραγδαία ανάπτυξη της συνείδησης των εργαζομένων αλλά και όλων των στρωμάτων που προλεταριοποιούνται. Τους οδηγεί να "συνειδητοποιούν" δηλαδή, τους εχθρούς, το ρόλο τους, να επανασυσπειρώνονται σε σωματεία και να ακολουθούν μορφές πάλης οι οποίες βρίσκονται στην καρδιά της σύγκρουσης της αντίθεσης που, πια, γίνεται ξεκάθαρη: κεφαλαίου και εργασίας. Σε αυτά τα πλαίσια αναδεικνύονται οι τεράστιες δυνατότητες της ανατροπής αυτού του σάπιου συστήματος. Δυνατότητες φυσικά που έχουν άμεση σχέση με τον ρόλο και τη σχέση της αριστεράς αλλά και το προσεκτικό ξανακοίταγμα "των κλασσικών του μαρξισμού", οι οποίοι, όπως ειπώθηκε ήδη, συνεχώς  επιβεβαιώνονται.